Ποιες μορφές ακράτειας των ούρων υπάρχουν;
Η ακράτεια ούρων διακρίνεται σε ακράτεια ούρων από προσπάθεια, σε ακράτεια ούρων από έπειξη και σε ακράτεια ούρων μεικτού τύπου. Είναι πολύ σημαντική η διαγνωστική προσέγγιση κι εκτίμηση στη διαφοροποίηση των παραπάνω μορφών ακράτειας. Αυτό συμβαίνει, επειδή η θεραπεία της ακράτειας στις γυναίκες διαφοροποιείται σημαντικά ανάλογα με τον εκάστοτε τύπο.
Η ακράτεια ούρων από προσπάθεια (stress) είναι ο πιο συχνός τύπος. Οι γυναίκες που έχουν ακράτεια ούρων από προσπάθεια παρουσιάζουν απώλεια ούρων όταν αυξάνεται η ενδοκοιλιακή τους πίεση, όταν βήχουν, όταν γελούν, όταν φτερνίζονται, όταν σηκώσουν κάποιο βάρος, όταν κινηθούν έντονα ή ακόμη και όταν γυμνασθούν. Σε πιο βαριές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρείται απώλεια ούρων ακόμη και στην ήπια κίνηση.
Η ακράτεια ούρων από προσπάθεια οφείλεται στην ανεπαρκή στήριξη της ουρήθρας, στην αδυναμία του σφιγκτήρα μυός της ουρήθρας ή σε συνδυασμό και των δύο. Οι αιτίες είναι η κύηση, ο τοκετός, η κληρονομικότητα, ο χρόνιος βήχας, η παχυσαρκία, η χρόνια δυσκοιλιότητα και οι βαριές χειρωνακτικές εργασίες.
Η ακράτεια ούρων απο έπειξη είναι ο δεύτερος πιο συχνός τύπος. Η συχνουρία, η έπειξη προς ούρηση, και η νυχτουρία (ανάγκη αφύπνισης και ούρησης τη νύχτα) αποτελούν συμπτώματα που περιλαμβάνονται στο Σύνδρομο Υπερδραστήριας Κύστης. Οι αιτίες είναι το γήρας, οι κακές συνήθειες ούρησης σε μικρότερες ηλικίες, το ιστορικό κακώσεων της ουροδόχου κύστης, ενώ η ακράτεια ούρων από έπειξη μπορεί να συνυπάρχει με καταστάσεις όπως η πρόπτωση γεννητικών οργάνων. Σπανιότερα άλλες παθήσεις όπως η Σκλήρυνση κατά Πλάκας ή άλλες βλάβες του κεντρικού νευρικού συστήματος μπορούν να εμφανίσουν συμπτώματα του Συνδρόμου Υπερδραστήριας Κύστης. Γι’ αυτό πρέπει η ακράτεια ούρων σε γυναίκες, για τον αποκλεισμό άλλης επικρατέστερης αιτίας να διερευνάται πιο διεξοδικά και νευρολογικά.
Η ακράτεια ούρων στις γυναίκες μπορεί ωστόσο, να οφείλεται σε περισσότερους απο έναν λόγους. Η συνύπαρξη της λεγόμενης μεικτού τύπου ακράτειας ούρων στις γυναίκες απαιτεί μεγάλη διαγνωστική δεινότητα από τον θεράποντα ιατρό κι εμπειρία στην αντιμετώπιση τέτοιων μορφών.
Πώς γίνεται η σωστή διάγνωση της ακράτειας των ούρων στις γυναίκες;
Ο γυναικολόγος σας θα αναζητήσει στοιχεία από το ιατρικό σας ιστορικό, τη γενική κατάσταση της υγείας σας, επεμβάσεις που έχουν γίνει στο παρελθόν, ασθένειες ή φάρμακα που παίρνετε. Θα γίνει κλινική εξέταση για την εκτίμηση της κατάστασης των γεννητικών οργάνων σας προκειμένου να διαγνωστεί πιθανή πρόπτωση μήτρας, πτώση του κόλπου ή του εντέρου.
Θα σας ζητήσει να καταγράψετε την ποσότητα των υγρών που πίνετε, πόσες φορές πηγαίνετε στην τουαλέτα και τα επεισόδια απώλειας ούρων, ώστε να σχηματιστεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα του προβλήματος. Θα σας ζητηθεί ακόμα να κάνετε μια γενική ούρων και μια καλλιέργεια ούρων. Από εκεί και πέρα θα ακολουθηθούν πιο λεπτομερείς εξετάσεις, όπως ουροδυναμικός έλεγχος σε εξειδικευμένο ουρογυναικολογικό κέντρο για ακριβή διάγνωση ή και καθοδήγηση της θεραπείας.
Υπάρχει θεραπεία στο πρόβλημα της ακράτειας;
Η θεραπεία βασίζεται στο αίτιο της ακράτειας και πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Πρωταρχικός στόχος του ιατρού ειναι η συντηρητική προσέγγιση του προβλήματος.
Η θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια στα αρχικά της στάδια μπορεί να βελτιωθεί συντηρητικά με πολλούς τρόπους. Η απώλεια βάρους, η αλλαγή τρόπου ζωής, η ελάττωση της καφεΐνης και οι ασκήσεις πυελικού εδάφους μπορούν να μειώσουν αισθητά τον αριθμό και τη βαρύτητα των επεισοδίων ακράτειας. Επιπρόσθετα, η κολπική χορήγηση οιστρογόνων κι η τοποθέτηση pessar κάτω από την ουρήθρα διακολπικά εμφανίζουν μεγάλη αποτελεσματικότητα στη συντηρητική θεραπεία των αρχόμενων σταδίων ακράτειας από προσπάθεια. Επιπρόσθετα, η τεχνολογία LASER που προκαλεί τοπική αναζωογόνηση στους κολπικούς ιστούς μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τη θεραπεία της ακράτειας από προσπάθεια.
Η ακράτεια από έπειξη μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά με μη επεμβατικές μεθόδους (άσκηση, φυσιοθεραπεία, απώλεια βάρους, κολπική χορήγηση οιστρογόνων, αντιχολινεργικά φάρμακα, Α-αδρενεργικούς αγωνιστές, εκλεκτικούς αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης κ.λπ.). Πριν τη χορήγηση του κάθε φαρμάκου οφείλει ο θεράπων ιατρός να συνυπολογίζει συνυπάρχουσες παθήσεις της ασθενούς και να εξηγεί διεξοδικά τον τρόπο πρόσληψης των φαρμάκων και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες. Επιπρόσθετα, τα οφέλη της συντηρητικής αγωγής απαιτούν αρκετές εβδομάδες, έως ότου εμφανιστούν, γι’ αυτό οφείλει η εκάστοτε ασθενής να ενημερωθεί διεξοδικά από τον γυναικολόγο της για τον τρόπο και τον χρόνο δράσης της συντηρητικής αγωγής.
Χειρουργική θεραπεία της ακράτειας
Σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής στρατηγικής υπάρχουν αρκετές χειρουργικές τεχνικές για τη διόρθωση της ακράτειας. Η ακράτεια από προσπάθεια αντιμετωπίζεται χειρουργικά με πολλούς τρόπους. Η χρήση κολπικών ταινιών (TVT – Tension-free Vaginal Tape) τελειοποιήθηκε πρόσφατα και προσφέρει μεγάλη αποτελεσματικότητα. Οι ταινίες μπαίνουν γύρω από την ουρήθρα είτε με τοπική αναισθησία, είτε με επισκληρίδιο με στόχο την στήριξή της, ώστε αυτή να μπορεί να συγκρατήσει τα ούρα στην κύστη όταν η πίεση αυξάνεται (όπως με το φτάρνισμα, το βήχα, τη γυμναστική κ.λπ.). Η τεχνική αυτή υπάρχει από το 1996 και έχει εφαρμοστεί σε εκατοντάδες χιλιάδες γυναίκες σε όλο τον κόσμο με αποτελεσματικότητα περίπου 90%, δηλαδή εννέα στις δέκα γυναίκες με ακράτεια τάσης είτε βλέπουν μεγάλη βελτίωση των συμπτωμάτων τους είτε θεραπεύονται πλήρως, ενώ οι επιπλοκές είναι ελάχιστες. Ακόμα πιο πρόσφατα αναπτύχθηκε και τελειοποιήθηκε η έγχυση διογκωτικών παραγόντων στην ουρήθρα (bulkingagents) με καλά αποτελέσματα. Η πιθανότητα επιτυχίας της τεχνικής αυτής είναι περίπου 60-70% και αρκετές φορές η επέμβαση χρειάζεται να επαναληφθεί μετά από 6-18 μήνες.
Σε περιπτώσεις ακράτειας ούρων από έπειξη που δεν βελτιώνονται με τη χορήγηση φαρμακευτικής θεραπείας, είναι δυνατή η επιλογή της ενδοκυστικής έγχυσης αλλαντοϊκής τοξίνης (ΒΟΤΟΧ). Η επέμβαση γίνεται με όλα τα είδη αναισθησίας [τοπική, περιοχική (ραχιαία ή επισκληρίδιος), γενική ενδοτραχειακή). Η διάρκεια του χειρουργείου είναι συνήθως <20΄.
Επιπρόσθετα, με τη λεγόμενη ηλεκτρική διαλείπουσα διέγερση του οπίσθιου κνημιαίου νεύρου με ηλεκτροβελονισμό σε 8 έως 12 συνεδρίες διάρκειας 20-30 λεπτών εκάστη, καθώς και του ιερού νεύρου (μονόπλευρη ή αμφίπλευρη εμφύτευση ηλεκτροδίων στις Ι3 και Ι4 ρίζες), μπορεί να μειωθούν αποτελεσματικά τα επεισόδια ακράτειας ούρων από έπειξη.
