Η νόσος διαγιγνώσκεται συνήθως σε προχωρημένο στάδιο κι αυτή η καθυστερημένη διάγνωση είναι η κυριότερη αιτία για την υψηλή θνητότητα. Στο 70% περίπου των περιπτώσεων ο καρκίνος των ωοθηκών ανακαλύπτεται μόνο όταν ο όγκος είναι ήδη προχωρημένος. Αυτό οφείλεται αφενός στο γεγονός ότι o καρκίνος των ωοθηκών δεν δίνει πρώιμα συμπτώματα και αφετέρου στο ότι όταν αυτά εμφανιστούν, συνήθως μόνο σε προχωρημένο στάδιο, είναι μάλλον μη ειδικά. Επιπλέον, δεν υπάρχουν αξιόπιστα τεστ έγκαιρης ανίχνευσης για τον καρκίνο των ωοθηκών, γεγονός που καθιστά μη αποτελεσματικό έναν προληπτικό έλεγχο.
Σε διάστημα 6 μηνών, οι ερευνητές που συμμετείχαν στην εν λόγω έρευνα μελέτησαν 2.596 γυναίκες ηλικίας μεταξύ 16 και 90 ετών από νοσοκομεία σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Αυτό που τους ζητήθηκε ήταν να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο ενδεχόμενο να εμφανίσουν τα εξής συμπτώματα:
- Περίεργα φουσκώματα
- Πρώιμη αίσθηση κορεσμού
- Απώλεια όρεξης
- Πυελικό ή κοιλιακό άλγος (που μπορεί να βιώνεται ως δυσπεψία)
- Συχνοουρία
Πιθανά συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών
Στις 1.741 συμμετέχουσες γυναίκες που ανέφεραν τουλάχιστον ένα από τα παραπάνω συμπτώματα που ήταν συχνά και επίμονα, έγινε η σύσταση να επισκεφθούν το γυναικολόγο τους εντός δύο εβδομάδων. Στη συνέχεια υποβλήθηκαν σε αιματολογικές εξετάσεις για την ανίχνευση του καρκινικού αντιγόνου 125 (CA125) και σε όσες το επίπεδο CA125 ήταν μη φυσιολογικό, έγινε η σύσταση να υποβληθούν άμεσα σε διακολπικό υπέρηχο.
Περίπου το 12% αυτών των γυναικών διαγνώστηκαν με κάποιο είδος καρκίνου των ωοθηκών, ενώ το 7% που εξετάστηκαν γυναικολογικά διαγνώστηκαν με υψηλού βαθμού ορώδη καρκίνο των ωοθηκών, την πιο επιθετική μορφή καρκίνου, υπεύθυνη για σχεδόν το 80% των θανάτων από τη νόσο. Μία στις τέσσερις γυναίκες που εμφάνισαν την πιο επιθετική μορφή της νόσου, κατάφεραν να λάβουν εγκαίρως διάγνωση σε αρχικό στάδιο.
Ο Joshua G. Cohen, MD, FACOG, FACS, Διευθυντής του προγράμματος Γυναικολογικού Καρκίνου στο City of Hope Orange County ανέφερε σχετικά με την έρευνα ότι εκτός από αυτά τα συμπτώματα που αποτελούν κρίσιμη ένδειξη για περαιτέρω διερεύνηση, οι στομαχικές διαταραχές γενικά, η δυσκοιλιότητα, η διάρροια, η ασυνήθιστα υπερβολική κόπωση και ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή αποτελούν επίσης συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών.
Η απουσία ενός τυπικού τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο των ωοθηκών, αλλά και το γεγονός ότι στα πρώιμα στάδια της νόσου δεν υπάρχουν καθόλου συμπτώματα ή αυτά είναι μη ειδικά, είναι στοιχεία που καθιστούν πολύ δύσκολη την έγκαιρη διάγνωση.
Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;
Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου των ωοθηκών αυξάνεται με την ηλικία, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότεροι καρκίνοι των ωοθηκών αναπτύσσονται μετά την εμμηνόπαυση. Οι μισοί από όλους τους καρκίνους των ωοθηκών εντοπίζονται σε γυναίκες ηλικίας 63 ετών και άνω.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας κινδύνου είναι η αύξηση του βάρους, καθώς ο λιπώδης ιστός μπορεί να παράγει περίσσεια οιστρογόνων, ενώ η κληρονομικότητα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών, του μαστού ή του παχέος εντέρου αυξάνει επίσης τον κίνδυνο.
Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης
Η έγκαιρη παρέμβαση είναι καθοριστικής σημασίας για την επιβίωση της ασθενούς και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ελέγχονται τα παραπάνω συμπτώματα. Σε περίπτωση που κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα διαρκέσει περισσότερο από μερικές εβδομάδες ή επαναλαμβάνεται, θα ήταν καλό να μιλήσετε με το γιατρό σας. Εάν επιμένουν για περισσότερο από ένα μήνα, θα πρέπει να υποβληθείτε σε εξέταση αίματος για τον εντοπισμό του καρκινικού δείκτη CA125. Δεδομένου ότι η λήψη βιοψίας (η οποία αποτελεί μια επεμβατική διαδικασία) θα μπορούσε να αποδείξει με σιγουριά το αν υπάρχει ή όχι καρκίνος των ωοθηκών, η εξέταση για τον συγκεκριμένο καρκινικό δείκτη μπορεί να δώσει γρήγορα μια πρώτη εικόνα. Όταν ο καρκίνος των ωοθηκών εντοπίζεται σε πρώιμο στάδιο, είναι πιθανό να υπάρχουν περισσότερες επιλογές στο θεραπευτικό πλάνο, ενώ το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης είναι κοντά στο 90%.
Το σχόλιο του ειδικού
Η ανάγκη της σύγχρονης Γυναικολογικής Ογκολογίας να παράσχει στις ασθενείς με καρκίνο των ωοθηκών το καλύτερο που έχει να επιδείξει και να βελτιώσει στην πράξη το προσδόκιμο επιβίωσης τους υπαγορεύει τη αδιάλειπτη αξιολόγηση νέων ευρημάτων από αξιόπιστες έρευνες.
Η συγκεκριμένη μελέτη από την Αυστραλία, η οποία και δημοσιεύθηκε στο International Journal of Gynecological Cancer, αξιολογεί τον παράγοντα ασθενή ως παρατηρητή ευρημάτων που θα πρέπει να δίνουν ιδιαίτερη προσοχή στο ενδεχόμενο να εμφανίσουν τα εξής συμπτώματα:
- Περίεργα φουσκώματα
- Πρώιμη αίσθηση κορεσμού
- Απώλεια όρεξης
- Πυελικό ή κοιλιακό άλγος (που μπορεί να βιώνεται ως δυσπεψία)
- Συχνοουρία
Κάθε τέτοια παρατήρηση οφείλει να οδηγεί τις ασθενείς αυτές κατευθείαν στον γιατρό τους. Αν μάλιστα έχουν ιστορικό στην οικογένεια με πάσχουσες συγγενείς από καρκίνο των ωοθηκών ή του μαστού ή βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, η εγρήγορση που χρειάζεται να επιδεικνύουν οι ασθενείς αυτές είναι σημαντική.
Η μελέτη αυτή καταδεικνύει ιδιαίτερα τον σημαντικό ρόλο που παίζουν οι ίδιοι οι ασθενείς στην έγκαιρη διάγνωση σοβαρών ασθενειών, όπως είναι ο καρκίνος των ωοθηκών κι επισημαίνει το σπουδαίο ρόλο της ιατρικής κοινότητας στην ευαισθητοποίηση του γενικού πληθησμού στην εμφάνιση των ανωτέρω συμπτωμάτων.
Είναι δεδομένο ότι κάθε βήμα που οδηγεί την ασθενή με καρκίνο των ωοθηκών άμεσα στο ιατρό της είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. Ωστόσο τα συμπτώματα που περιγράφονται στη μελέτη από την Αυστραλία δεν είναι ειδικά μόνο στον καρκίνο των ωοθηκών αλλά μπορούν να εμφανιστούν και σε λιγότερο σοβαρές ασθένειες. Επομένως δεν χρειάζεται να είναι λόγος πανικού για κάθε γυναίκα που εμφανίζει τα εν λόγω συμπτώματα παρά μόνον αφορμή να επισκέπτονται τον Γυναικολόγο τους άμεσα και να υπόκεινται σε ενδελεχή Γυναικολογική εξέταση. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα που κι άλλα ύποπτα στοιχεία όπως ένα εργαστηριακό αποτέλεσμα θετικού καρκινικού δείκτη CA125, η γνώμη του ειδικού Γυναικολόγου Ογκολόγου είναι όχι μόνο θεμιτή αλλά αλλά και άκρως αναγκαία. Ο Γυναικολόγος Ογκολόγος είναι ο ειδικός που θα αναζητήσει την αλήθεια κι από άλλες εξετάσεις, όπως είναι η Αξονική ή η Μαγνητική Τομογραφία ή θα προβεί σε λήψη βιοψιών από ύποπτες εστίες για κακοήθεια.
Συμπερασματικά η μελέτη αναδεικνύει για μία ακόμη φορά τη σπουδαιότητα της έγκαιρης ανταπόκρισης των ίδιων των ασθενών σε συμπτώματα, που αρκετές φορές, όχι πάντα όμως,μπορεί να είναι αθώα, οφείλουν ωστόσο να τις κινητοποιούν και να αναζητούν τη γνώμη του ειδικού. Όπως άλλωστε διατύπωσε σοφά χιλιάδες χρόνια πριν ο Ιπποκράτης, «κάλλιον το προλαμβάνειν του θεραπεύειν». Δηλαδή το να προλαμβάνεις είναι καλύτερο από το να θεραπεύεις. Αυτό το νόημα έχει ο έλεγχος από τον ειδικό, δηλαδή να εντοπίσουμε μια προκαρκινική βλάβη ή έναν καρκίνο σε πρώιμο άρα και ιάσιμο στάδιο.
