Τι είναι η πρόπτωση των πυελικών οργάνων;
Εκτός από τη μήτρα κι άλλα όργανα του λεγόμενου πυελικού εδάφους της γυναίκας μπορούν να μετατοπιστούν από τη φυσιολογική θέση τους και να προβάλλουν “προς τα έξω”. To πυελικό έδαφος είναι ουσιαστικά ένα σύμπλεγμα από τους μυς, τους συνδέσμους και το δέρμα που βρίσκονται γύρω από τον κόλπο της γυναίκας, το οποίο στηρίζει τη μήτρα, την ουροδόχο κύστη και το έντερο στη θέση τους. Όταν η δυναμική και στηρικτική ικανότητα του πυελικού εδάφους χάσει μέρος απο την ισχύ της, τότε τα όργανα αυτά χάνουν την ικανότητα να στηρίζονται και να παραμένουν στη σωστή ανατομική θέση τους.
Ποιους τύπους πρόπτωσης διακρίνουμε;
Ανάλογα με το όργανο, το οποίο προβάλλει μη φυσιολογικά εκτός της σωστής ανατομικής του θέσης διακρίνονται οι παρακάτω τύποι πρόπτωσης:
- Κυστεοκήλη (cystocele ):αφορά στην προβολή της ουροδόχου κύστης στο άνω τοίχωμα του κόλπου ή και σε πιο βαριές μορφές κι έξω απο αυτόν.
- Ορθοκήλη (rectocele ):αφορά στην προβολή του ορθού εντέρου από το οπίσθιο κολπικό τοίχωμα προς τα έξω.
- Εντεροκήλη: εμφανίζεται όταν μια έλικα του λεπτού εντέρου προβάλλει μέσα στον κόλπο, συνήθως από το οπίσθιο κολπικό τοίχωμα.
- Ορθοεντεροκήλη: πρόκειται για συνδυασμό των δύο παραπάνω τύπων.
- Μητροκήλη ( prolapsed uterus): δημιουργείται όταν η μήτρα προβάλλει προς την έξοδο του κόλπου.
- Κήλη του κολοβώματος (vaginalvaultprolapse): εμφανίζεται σε γυναίκες που έχουν υποστεί υστερεκτομή (αφαίρεση της μήτρας), όπου το σημείο του δέρματος μέσα στον κόλπο, όπου βρισκόταν προηγουμένως η μήτρα, (που ονομάζεται κολόβωμα του κόλπου) προβάλλει προς την έξοδο του κόλπου.
Ποια είναι τα στάδια πρόπτωσης της μήτρας;
Ανάλογα με το βαθμό πρόπτωσης της μήτρας έχουν οριστεί 4 στάδια για την πρόπτωσης της μήτρας.
- Στάδιο I πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας σε οποιοδήποτε σημείο του κόλπου πάνω από το επίπεδο του παρθενικού υμένα (ή των υπολειμμάτων του υμένα)
- Στάδιο II πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας στο επίπεδο του παρθενικού υμένα
- Στάδιο III πρόπτωσης μήτρας – πρόπτωση μήτρας κάτω από τον παρθενικό υμένα (partial prolapse)
- Στάδιο IV πρόπτωσης μήτρας – ολική εκστροφή (eversion) ή ολική πτώση προς τα κάτω (total prolapse) της μήτρας
Πόσο συχνή είναι η πρόπτωση της μήτρας;
Υπολογίζεται ότι 30-40 % των γυναικών θα εμφανίσει πρόπτωση κάποια στιγμή στη ζωή τους. Ωστόσο, είναι πολύ συχνότερη στις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση.
Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι σπάνιο να εμφανίζεται η πρόπτωση της μήτρας ή/και των άλλων οργάνων σε νεότερες γυναίκες που έχουν συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου.
Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της πρόπτωσης;
Είναι γνωστό ότι συγκεκριμένοι παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την συχνότητα εμφάνισης της πρόπτωσης τόσο της μήτρας όσο και των υπόλοιπων πυελικών οργάνων.
Αυτοί είναι:
- Προχωρημένη ηλικία
- Φυλή
- Οικογενειακό ιστορικό
- Αυξημένος δείκτης βάρους σώματος (ΔΒΣ)
- Πολυτεκνία
- Κολπικός τοκετός
- Δυσκοιλιότητα
- Χαρακτηριστικά του τοκετού όπως: μακροσωμία, παρατεταμένο δεύτερο στάδιο τοκετού, επεμβατικός τοκετός με χρήση εμβρυουλκίας ή σικυουλκίας
- Χρόνια αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης όπως για παράδειγμα, σε χρόνιο βήχα λόγω χρόνιας αποφρακτικης πνευμονοπάθειας
Ποια είναι τα συμπτώματα της πρόπτωσης της μήτρας;
Η πρόπτωση μήτρας όταν είναι μικρή δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα. Ως μικρή πρόπτωση μήτρας ορίζουμε οποιαδήποτε μετατόπιση της μήτρας δεν εξέρχεται εκτός της εισόδου του κόλπου. Όταν η πρόπτωση μήτρας είναι μεγαλύτερη και φθάνει στην είσοδο του κόλπου ή προβάλλει εκτός αυτής, τότε συνήθως προκαλεί συμπτώματα στη γυναίκα.
Τα συμπτώματα αυτά είναι το αίσθημα ότι κάτι προβάλλει συνεχώς έξω από τον κόλπο, το αίσθημα βάρους στα γεννητικά όργανα, το αίσθημα χρόνιου άλγους στο υπογάστριο ή στην οσφύ, ενώ σε προχωρημένες περιπτώσεις όπου η μήτρα είναι συνεχώς έξω από τον κόλπο έχουμε επιδερμοποίηση του τραχήλου και μικροαιμορραγίες από τις εξελκώσεις που μπορεί να δημιουργηθούν τοπικά στον τράχηλο της μήτρας.
Η πρόπτωση μήτρας μπορεί να συνυπάρχει με κυστεοκήλη, ορθοκήλη ή ακράτεια ούρων, οπότε να συνδυάζεται με τα αντίστοιχα συμπτώματα λόγω αυτών των καταστάσεων. Η θεραπεία μιας κυστεοκήλης μικρού βαθμού μπορεί να είναι συντηρητική. Ειδικές ασκήσεις φυσικοθεραπείας μπορούν να ενδυναμώσουν τις δομές εκείνες του σώματος που υποστηρίζουν την κύστη και αυτή να επανέλθει ως έναν βαθμό, αμβλύνοντας με τον τρόπο αυτόν τα συμπτώματα της ασθενούς.
Μπορώ να κάνω κάτι για να μην εμφανίσω ποτέ πρόπτωση της μήτρας;
Αν και συγκεκριμένοι παράγοντες κινδύνου που προαναφέρθηκαν, εφόσον υπάρχουν οδηγούν συχνότερα στην εμφάνιση της πρόπτωσης, υπάρχουν τρόποι ώστε αυτό το φαινόμενο να προληφθεί ή σε αρχόμενα στάδια ακόμα και να αντιστραφεί.
Οι γυναίκες μπορούν να ενισχύσουν το πυελικό τους έδαφος με τις λεγόμενες ασκήσεις του πυελικού εδάφους. Οι πιο γνωστές από αυτές τις ασκήσεις είναι οι Kegel.Το κλειδί επιτυχίας των ασκήσεων Κegel είναι να κατανοήσουμε ποιοι ακριβώς είναι οι μύες που πρέπει να συσπάσουμε και να χαλαρώσουμε.Ο πιο εύκολος τρόπος για να γίνει αυτό είναι με την εκούσια διακοπή της ούρησης. Τους ίδιους μυς χρησιμοποιούν και οι ασκήσεις Kegel. Οι ασκήσεις Kegel μπορούν να γίνουν τόσο σε καθιστή όσο και σε όρθια θέση. Επίσης, μπορούν να γίνουν την ώρα που οδηγούμε, την ώρα που είμαστε στο γραφείο, την ώρα που κάνουμε καθαριότητα στο σπίτι και γενικότερα κάθε στιγμή της ημέρας. Η ενδυνάμωση των ιστών που επιφέρουν στο πυελικό έδαφος και στη λεκάνη της γυναίκας, όταν γίνονται σωστά και συστηματικά, μπορούν σε πολλές περιπτώσεις να αλλάξουν το αποτέλεσμα προς το καλύτερο.
Ποια είναι η θεραπεία της πρόπτωσης της μήτρας;
Στις περισσότερες ωστόσο, περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική θεραπεία, η οποία συνίσταται στην πλαστική αναδιαμόρφωση των υποστηρικτικών ιστών της κύστης διακολπικά. Η λαπαροσκοπική αντιμετώπιση της κυστεοκήλης χωρίς τη χρήση πλέγματος αποτελεί την πιο σύγχρονη μέθοδο αντιμετώπισης της κυστεοκήλης. Συνδυάζει την ασφάλεια και τα εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα της λαπαροσκόπησης με την αποφυγή χρήσης πλέγματος, η οποία συχνά είναι προβληματική λόγω του κινδύνου διάβρωσης του κολπικού τοιχώματος και προβολής του πλέγματος στον κόλπο. Αυτό επιτυγχάνεται χωρίς καν να πραγματοποιηθεί τομή στον κόλπο, κάτι που έχει τόσο ιατρικά (μείωση κινδύνου επιμόλυνσης, αποφυγή ουλών στο τοίχωμα του κόλπου, συνδυασμός της επέμβασης με άλλες λαπαροσκοπικές τεχνικές) όσο και λειτουργικά (καμία κολπική αιμορραγία, αποφυγή χρήσης ουροκαθετήρα και κολπικών γαζών μετεγχειρητικά, ταχύτερη επάνοδος στην σεξουαλική ζωή, άρτια αισθητικά αποτελέσματα) πλεονεκτήματα.
Σε περιπτώσεις υποτροπής (νέα πτώση της ουροδόχου κύστεως μετά από χειρουργική επέμβαση) μπορεί να γίνει χρήση ειδικού πλέγματος και το νέο χειρουργείο πραγματοποιείται είτε διακολπικά είτε λαπαροσκοπικά. Η λαπαροσκοπική ιεροπηξία και η νεότερη μέθοδος της λαπαροσκοπικής κτενοπηξίας αποτελούν τις πιο σύγχρονες μεθόδους επιδιόρθωσης της πρόπτωσης (χαλάρωσης) της μήτρας και του κόλπου. Μπορούν να εφαρμοστούν με ασφάλεια σχεδόν σε όλες τις ασθενείς κι εμφανίζουν πολύ υψηλά ποσοστά επιτυχίας.
